Drzewa śpią – potwierdzają to badania
23 kwietnia 2025
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że drzewa są biernymi i zupełnie statycznymi organizmami. Często kojarzą się niemal z posągami, które trwają niewzruszone. Jednak badania naukowców z Austrii, Finlandii i Węgier pokazały, że gałęzie i liście poruszają się w rytmie dnia i nocy. Oznacza to, że "drzewa śpią".
Czym jest sen drzew?
Pojęcie „snu roślinnego” nie jest nowe – już Karol Linneusz dowiódł, że w ciemnej piwnicy nawet przy braku światła kwiaty otwierają się i zamykają. Natomiast Karol Darwin zaobserwował, że niektóre liście zmieniają położenie nocą. Do tej pory jednak tego typu badania dotyczyły głównie małych roślin uprawianych w warunkach laboratoryjnych. Po raz pierwszy badanie pokazało podobne zachowania u drzew rosnących w naturalnych warunkach.
Jak udowodniono, że drzewa śpią?
Do pomiarów wykorzystano nowoczesną technologię skanowania laserowego. Rejestrowano zmiany w ułożeniu gałęzi i liści w ciągu nocy i dnia, tworząc serię pomiarów, tzw. chmur punktów.
Okazało się, że choć nie były to duże zmiany, jednak systematyczne i zauważalne. Gałęzie drzew opadały w nocy nawet o 10 cmdla drzew wysokości pięciu metrów. Z kolei w ciągu kilku porannych godzin wracały do swojej pierwotnej pozycji.
Aby upewnić się, że ruchy nie są wynikiem lokalnych warunków (takich jak wiatr, deszcz czy temperatura), eksperyment przeprowadzono na dwóch różnych drzewach w dwóch krajach – Finlandii i Austrii przy bezwietrznej pogodzie. W obu lokalizacjach obserwowano identyczne zjawiska. Nie wiadomo, czy to słońce „je obudziło”, czy może zadziałał ich własny, wewnętrzny zegar biologiczny.
Technologia, która ujawnia więcej niż ludzkie oko
Laserowe skanowanie z użyciem światła podczerwonego pozwala rejestrować zmiany bez ingerencji w naturalny cykl roślin. Tradycyjna fotografia mogłaby zaburzyć rytm dobowy ze względu na światło widzialne. Dzięki tej metodzie naukowcy mogą prowadzić dokładne, nieinwazyjne obserwacje nawet całych fragmentów lasu.
Podsumowanie: drzewa naprawdę śpią
To jedno z pierwszych badań, które dowodzą, że drzewa śpią – w sensie fizjologicznym, przejawiając zmiany pozycji gałęzi i liści w rytmie dobowym. Jest to ważny krok w rozumieniu biologii drzew oraz ich roli w środowisku naturalnym.
Przyroda niezmiennie zachwyca i zaskakuje!
