Buk

Buk

O drzewach

Posadź buka!

BUK (Fagus sylvatica L.) to gatunek drzewa, który należy do rodzin bukowatych. Występuje na przeważającej części kontynentu europejskiego, a także w Azji Zachodniej. W Europie można go znaleźć m. in na Półwyspie Iberyjskim, we Francji czy w Niemczech.

Bardzo łatwo go rozpoznać po charakterystycznej srebrzystoszarej, zazwyczaj gładkiej korze. Potrafi wyprodukować aż 7000 litrów tlenu na dobę, co wystarcza dla 50 osób!


Jego kora jest cienka i jasnoszara. Liście owalne lub eliptyczne - początkowo w kolorze intensywnej zieleni, później matowe. Buk preferuje miejsca zacienione. Należy do drzew klimatu umiarkowanego o charakterze oceanicznym, co powoduje, że jest wrażliwy na suszę. Osiąga do 40 m wysokości. Początkowo rośnie bardzo leniwie, potem się rozpędza i nabiera tempa, by w wieku 30-50 lat znów przystopować, a mniej więcej od połowy życia jego przyrost niemal ustaje.

Jest niezwykle wydajnym producentem ściółki, a jego liście zawierają duże ilości związków wapnia, przez co powstająca z nich próchnica wzbogaca glebę w substancje pokarmowe i przeciwdziała wyjaławianiu. 

Bukiew, czyli orzeszki bukowe uwielbiane są przez dziki, sójki i wiewiórki. Dziki przemierzają nie lada kilometry, by porządnie się nimi najeść. Okazja, by uczynić sobie taką ucztę, nie zdarza się często, buki bowiem owocują raz na kilka lat. Żeby uniknąć całkowitego zjedzenia nasion przez zwierzęta, buki zawsze owocują bardzo obficie i zawsze wszystkie razem. Owocowanie buki rozpoczynają mniej więcej od 60 do 80 roku życia, a drzewa, które rosną samotnie, zaczynają owocować już w wieku 40-50 lat. Owoce mają postać trójgraniastych orzeszków o wklęsłych ściankach bocznych. Żywi się nimi około 26 gatunków ptaków i 17 gatunków ssaków. Okrywy orzechów pękają wczesną jesienią. Nasiona rozpoczynają kiełkowanie wyłącznie wtedy, kiedy przykryte są ściółką leśną. Orzeszek, który opadł na wilgotną ziemię zaczyna pęcznieć i wyrasta z niego korzonek, który później wnika w glebę. Następnie rozwijają się zielone liścienie pomiędzy którymi znajduje się pęd. W czasie lata rośnie i wykształca liście. 

Buk uważany jest za jedno z najpiękniejszych, polskich drzew. 

Jego liście są owalne, najpierw intensywnie zielone, później stają się delikatnie matowo zielone.
Drewno jest twarde, lekkie i łatwe do obróbki, przez co jest podstawowym materiałem do budownictwa i stolarstwa. Używany jest głównie do wyrobów parkietów i mebli. Posiada właściwości lecznicze. Napar z liści zawierających np. kwasy fenolowe działa przeciwzapalnie i odkażająco.

W latach 80 zaczęto zauważać, że stan zdrowotny lasów się pogarsza, co miało duży związek z zamieraniem buka. Oczywiście, do takiej sytuacji przyczyniło się także wycinanie buków przez człowieka, ponieważ drzewa te rosną na glebach atrakcyjnych rolniczo.

Na co chorują buki?

Szkodniki owoców i nasion - pachówka bukwióweczka  to najgroźniejszy szkodnik orzeszków buka, który wyjada jego zawartość wypełniając jego wnętrzność sprzędzionymi odchodami. Następnie poprzez wydrążony owalny otwór w jego podstawie opanowuje kolejny owoc. Zajęte nasiona przedwcześnie opadają. 

Podobnie uszkadza je płużnica paskóweczka czy pachówka żołędzióweczka. 

Niedolotnik bukowiec preferuje liście na siewkach, sadzonkach, podroście oraz gałęzie starszych drzew, odgryzając brzegi blaszek liściowych. 

Na korze buka spotykamy:

  •  Ectodemie liebwardelle F. gąsienica wygryza po południowej stronie pnia widoczne na zewnątrz nieregularne chodniki, biegnące w wierzchnich warstwach kory na całej długości strzały;
  •  Czerwiec bukowiec jego długotrwałe masowe pojawianie się zabija drzewa. Wysysa  soki z tkanki kambialnej wywołując spękania kory i powoduje pojawienie się rakowatych  zniekształceń.
  •  Mszyca bukowo-rakowa, wysysa soki i powoduje rozwój tkanki kallusowej oraz przyczynia się do powstawania rakowych zmian, spękań i podłużnego odstawania kory. Powoduje to lokalne martwice i zamieranie gałęzi.


Posadź buka!