Lipa

Lipa

O drzewach

Posadź lipę!


LIPA (Tilia) to ulubione drzewo pszczół. Słowo „lipiec” pochodzi właśnie od kwitnących w tym czasie lip, choć niektóre z nich zaczynają kwitnienie już w czerwcu. Intensywny zapach kwiatów jest wyczuwalny z daleka i budzi skojarzenie z latem i wiejską sielanką. To długowieczne drzewa, mogą osiągać wiek nawet do 1000 lat. 

Należy do rodziny ślazowatych. Pochodzi z Europy i Azji Zachodniej. Występuje w klimacie umiarkowanym. Preferuje półcieniste bądź słoneczne miejsca. Źle znosi suszę. Występuje w stanie naturalnym, jest również często sadzona przy domach, parkach czy drogach. Odporna na zanieczyszczenia. W Polsce uznana za gatunek rodzimy, zadomowiony.  Jej pień jest krótki i prosty, jednak u starszych drzew bardzo gruby. Kora zazwyczaj ciemnoszara lub szarobrunatna, wzdłuż pnia ciągną się spękania. Liście sercowate, cienkie od spodu posiadają kępki brązowych włosków w kątach nerwów.  Blaszki z regularnie piłkowanym brzegiem. Kwiaty lipy są żółte lub białe, silnie pachnące miodem. Wyrastają pojedynczo lub pęczkami, mają długą szypułkę. Owocem są twarde orzeszki jedno lub trzy nasienne. 

Lipa słynie ze swoich prozdrowotnych właściwości, wykorzystywane są kwiaty, owoce, a nawet świeże łyko. Napar z kwiatu lipy oraz miód lipowy świetnie sprawdzają się w przypadku infekcji, także u dzieci. Suszone kwiaty lipy wykorzystuje się także jako kadzidło i zachwyca kojącym, miodowym aromatem.


Lipa ma wiele zastosowań, m.in. jest to roślina ozdobna, często sadzona w parkach lub przy kościołach.  Drewno lipy jest również bardzo dobrym materiałem snycerskim. Jest miękkie i wytrzymałe. Do dziś stanowi ulubiony materiał rzeźbiarzy ludowych. 

Najbardziej okazałe lipy znajdziemy w Puszczy Białowieskiej. Niektóre z nich osiągają przeszło 37 metrów wysokości. 

W kulturze dawnych Słowian lipa była jednym z najważniejszych drzew. Lipy sadzono przed domem, by zapewnić sobie szczęście i zgodę w rodzinie oraz odstraszyć czarownice i złe duchy. Lipa była symbolem Łady, bogini miłości i piękności. Kojarzona także z łagodnością, pokojem i delikatnością, dlatego odzwierciedlała żeński pierwiastek. Lipę doceniali także poeci - “Gościu siądź pod mym liściem, a odpocznij sobie” - pisał Jan z Czarnolasu.


Czy lipy chorują?

Niestety tak, jak każde drzewo narażone są np. na obecność grzybów. Jednym z nich jest Verticillium Wilt, rodzący się w glebie. Dostaje się do korzeni poprzez tworzenie w nich ran. Powoduje infekcje gałęzi i liści, a w konsekwencji ich przedwczesne opadanie i powolną śmierć drzewa. Rany, które wywołuje są również domem dla innych owadów i grzybów. Na lipach często rozwijają się raki, będące martwym fragmentem kory.

Pojawia się również mączniak, w postaci białej narośli na liściach, ale również czarna pleśń wywoływana przez mszyce. 

Duże nagromadzenie grzybów powoduje Antraknozę. Początkowo choroba atakuje rozwijające się liście, poprzez pojawienie się na nich brązowych plam. Z czasem liście obumierają i opadają z drzewa. Jeżeli drzewo nie zostanie poddane leczeniu, umrze przedwcześnie. 

Owoce i nasiona lipy atakuje muchówka paciornica, a korę tarcznik wierzbowy i szerszeń pospolity. 

Posadź lipę!