Olcha
O drzewach
OLSZA to gatunek rozpowszechniony w całej Europie, należy do rodziny brzozowatych. Gatunki z tego rodzaju rosną często na siedliskach wilgotnych, zalewowych, wąwozach i terenach bagiennych. Osiąga do 30 m wysokości. Charakterystyczną cechą liści olszy jest zaokrąglony wierzchołek z wcięciem. Od spodu liście są nagie z wyjątkiem kępek włosków w kącikach nerwów. Młode liście jak i pędy są lepkie. Latem wybarwiają się na kolor ciemnozielony, a zimą opadają bez przebarwienia.
Kwiaty Olszy są promieniste i jednopłciowe, zebrane w zwisające kotki. Kwiatostany żeńskie wyrastają pojedynczo lub w parach, kwiaty męskie mają po cztery pręciki. Owocami olszy są ściśnięte orzeszki z błoniastymi skrzydełkami. Rośliny tego rodzaju zapylane są przez wiatr, kwitną wiosną lub jesienią. Z powodu brodawek korzeniowych, w których żyją bakterie promieniowce, są zdolne do asymilowania wolnego azotu. To sprawia, że mogą zasiedlać gleby ubogie i bagienne.
Choroby i szkodniki
Olsza jest stosunkowo odporna na choroby i szkodniki. Jednak w wilgotnym środowisku występują liczne grzyby, które mogą uszkodzić nadziemne jej części. W sytuacji, kiedy grzyb zaraża kolczyki, łuski szybko rosną, pojawiają się liście na liściach, a one przedwcześnie opadają.
Szkodniki owoców i nasion:
- licinek: żer gąsienic uszkadza kwiatostany męskie tzw. kotki, które się wykrzywiają, a spomiędzy łusek wysypują się drobne grudki kału żerujących larw.
- stopnik olszowiaczek, swoje jaja składa na zielonych szyszeczkach olszy. Gąsienice zjadają łuski nasiennne i nasiona.
To drzewo jednak jest w stanie zagrożenia – w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, wymieniono 28 gatunków olszy.
Zastosowanie drewna olszy
Drewno olszy jest cenione ze względu na łatwość obróbki i trwałość, w tym odporność na gnicie w wodzie. Wyrabiano z niego m.in. węgiel drzewny i proch. Drzewa sadzone są w celu rekultywacji słabych i zniszczonych gruntów, jako ozdobne. Bywają też wykorzystywane jako lecznicze. Białe drewno olszy na powietrzu szybko zmienia kolor na pomarańczowo-zielony i jest wykorzystywane między innymi w budownictwie wodnym.
Olsza ma wiele zastosowań – wykorzystywana jest w lutnictwie, do wyrobu pudełek instrumentów strunowych, budowy jachtów i łodzi. Jest odporna na gnicie przez co wykorzystuje się ją do budowania konstrukcji podwodnych. Ciekawostką jest, że na olszach wybudowany został Amsterdam i Wenecja.