Brzoza
O drzewach
Należy do gatunków pionierskich. Występuje na półkuli północnej, w strefie borealnej i umiarkowanej, po góry subtropików i tropików południowo-wschodniej Azji oraz Ameryki Środkowej i Południowej. Rośnie w całej Europie, z wyjątkiem Hiszpanii, Grecji i południowego cypla Włoch. Występuje także w Azji Mniejszej, na Kaukazie czy w zachodniej Syberii.
Ze względu na swoją cienką korę nie należy sadzić jej w miejscach, gdzie byłaby narażona na uszkodzenia mechaniczne. Osiąga od metra do dwudziestu wysokości.
Do najwyższych należy brzoza papierowa, a najniższa to brzoza karłowata. Różni je także wielkość liści, którą osiągają od 5mm do 15 cm długości.
W zależności od gatunku jej pora kwitnienia jest nieco zróżnicowana. Brzoza brodawkowata kwitnie w okresie od kwietnia do maja, a owoce (które mają postać niewielkich uskrzydlonych orzeszków) formatowane są pod koniec lata w okolicach sierpnia.
Charakteryzuje się samosterylnością, nasiona zebrane w ogrodach botanicznych czy arboretach rzadko powtarzają cechy matczyne. Dlatego też okazy rzadszych gatunków rozmnaża się w ogrodach botanicznych poprzez szczepienie lub okulizację.
Co ją wyróżnia? kora - początkowo ciemna, później na skutek wytwarzania się betulinolu - biała. Zbudowana z cienkich płatów. Należy do roślin jednopiennych i wiatropylnych, co oznacza, że u jednego osobnika występują kwiatostany męskie jak i żeńskie. Te pierwsze rozwijają się już w czasie jesieni i nie są okryte łuskami, wyposażone
w dwa lub trzy pręciki z pylnikami. Żeńskie natomiast zimują w pąkach, a rozwijają się dopiero wiosną. Znajdują się na czubkach młodych pędów liści.
Jest symbolem mądrości, wiosny, życia, wieczności i nadziei.
Na co chorują brzozy?Brzoza jest podatna na choroby grzybicze jak antraknoza charakteryzującą się występowaniem brązowych plam na liściach. Powoduje ona ich utratę oraz zwiększa podatność na inwazję owadów. Inną chorobą jest czarna plamistość brzozy na skutek której chore liście przedwcześnie żółkną i opadają.
Pojawiające się pojedyncze, białe, pajęczynowate plamy na liściach, które często pokrywają całą powierzchnię blaszki są objawem mączniaka prawdziwego.
Często występującą chorobą jest również zamieranie pędów. Na pędzie, zazwyczaj w miejscu zranienia pojawiają się ciemnobrązowe plamy, które stopniowo obejmują cały jego obwód. Powoduje to pękanie kory, która odsłania drewno. Część pędu będąca powyżej ma wówczas ograniczony wzrost i powoli zamiera.
Owady żerujące na brzozachLicinek, który uszkadza kwiatostany męskie. Ta gąsienica żeruje w dwóch pokoleniach wiosną i jesienią na nasionach brzóz, powodując deformację kwiatostanów.
Znacznica brzozowa - muchówka podobna do komara, jej larwy wgryzają się do wnętrza nasion. Zaatakowana kotka przebarwia się na brunatno i nieforemnie grubieje, a nasiona wewnątrz niej nie wykształcają skrzydełek. Owocostany, które zaatakowała rozpadają się i pozostają na drzewie. Statystycznie znacznica niszczy do 60% nasion.
Plamówka brzozówka - uszkadzająca miazgę brzóz.
Szkodniki systemu korzeniowego:
-
turkuć podjadek
-
larwy chrząszczy
-
pędraki żukowate
-
drutowce
-
larwy muchówek
-
gąsienice motyli
-
larwy dziewierkowate
Liście brzozy - obecnie młode liście są najcenniejszym surowcem stosowanym w chorobach układu moczowego czy na reumatyzm. Są one również popularnym składnikiem kosmetyków do włosów lub na problemy z łuszczycą. Przez lata stosowano je również jako lek na świerzb.
Sok brzozowy - pobierany na wiosnę, na pierwszy rzut oka przypomina wodę, o smaku lekko kwaskowatym. Sok pobierany z górnej części pnia nie ma smaku ani zapachu. Zaś z dolnej ma gęściejszą konsystencję oraz większą kwaskowatość. W medycynie ludowej bardzo często stosowano go jako lek na nerki, szkorbut czy pasożyty przewodu pokarmowego.
Kora, a w zasadzie jej wewnętrzna część może być spożywana nawet na surowo. Można ją również suszyć i mielić na mąkę, a także pociąć na paski i ugotować na “makaron”.
Leopold Staff